Ψυχοθεραπεία ή ψυχόβγαλμα;

Απαραίτητο για την ευτυχία ή συνταγή για μπελάδες; Ό,τι κι αν είναι, το coming out είναι κομμάτι της ζωής μας. Τα καλά νέα; Έχουμε συμμάχους.

«Ουσιαστικά ζω δυο ζωές. Όταν γυρίζω στο χωριό συζητάω με τη μάνα και τις αδερφές μου για το μέλλον μου σαν να πρόκειται να παντρευτώ και να φτιάξω οικογένεια. Συχνά προσποιούμαι ότι ενδιαφέρομαι για διάφορες κοπέλες από το χωριό ή λέω ψέματα για τις σχέσεις μου με κάποιες φίλες...



που έχουν γνωρίσει. Στην Αθήνα που ζω τα τελευταία έξι χρόνια όλοι σχεδόν οι φίλοι μου είναι γκέι, συχνάζω σε γκέι μαγαζιά κι έχω σταθερή σχέση μ’ έναν αρκετά μεγαλύτερο άντρα εδώ και δύο χρόνια. Έχω πολύ άγχος για την επίσκεψη της μάνας μου στην Αθήνα. Νιώθω συνέχεια στενοχωρημένος, πιεσμένος, δεν έχω διάθεση για τίποτα. Ο γιατρός μού έγραψε αντικαταθλιπτικά.»
Άρης, 28 ετών

Άγχος, κατάθλιψη, ντροπή, έλλειψη αυτοπεποίθησης, θυμός, διαρκής ανησυχία, ενοχές, φόβος απόρριψης, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή φαγητού, χρήση ναρκωτικών ουσιών είναι κάποια από τα προβλήματα που δημιουργούνται στους ομοφυλόφιλους άντρες και γυναίκες πριν ή και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας γνωστοποίησης της σεξουαλικής τους ταυτότητας στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, το λεγόμενο coming out.

Η επαγγελματική μου εμπειρία μου ως ψυχολόγου μου έχει δείξει ότι πολλοί άντρες και γυναίκες σε αυτή την κατάσταση απευθύνονται σε παθολόγους ή ψυχιάτρους οι οποίοι τους χορηγούν ηρεμιστικά, αγχολυτικά και άλλα ψυχοφάρμακα, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να θεραπεύσουν τα «συμπτώματα» και όχι το πρόβλημα, που στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι η ομοφυλοφιλία αλλά το κοινωνικό στίγμα που συνδέεται με αυτή.
Γιατί να κάνω coming out;

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός μας αποτελεί σημαντικό μέρος της ενήλικης ταυτότητάς μας. Είναι αναπόσπαστο μέρος του ποιοι είμαστε, πώς αισθανόμαστε για τον εαυτό μας και πώς επιθυμούμε να μας βλέπουν οι άλλοι. Η κοινωνική κι η επαγγελματική μας ταυτότητα δεν είναι ανεξάρτητη από τη σεξουαλική, όσο κι αν σε μια κοινωνία όπου επικρατούν η υποκρισία, ο νόμος της σιωπής και σε πολλές περιπτώσεις η ομοφοβία προσπαθούμε να τις διαχωρίσουμε. Οι γκέι άντρες και γυναίκες έχουν το δικαίωμα να διαμορφώνουν και να προβάλλουν μια ολοκληρωμένη ταυτότητα (σεξουαλική-κοινωνική-επαγγελματική) χωρίς ενοχές και ντροπή και να ζουν μια καθημερινότητα απαλλαγμένη από τον φόβο και τα ψέματα.

Είναι συνεπώς σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή η διαδικασία στα διάφορα στάδιά της (η αποδοχή της σεξουαλικής ταυτότητας αρχικά από τούς ίδιους γκέι άντρες και γυναίκες και στη συνέχεια η αποδοχή από το περιβάλλον στο οποίο ζουν) είναι μία διαδικασία θετική, αφού εξασφαλίζει στους γκέι και τις λεσβίες το δικαίωμα να εκφράζονται ελεύθερα, να επικοινωνούν τις αληθινές ανάγκες και επιθυμίες τους στους ανθρώπους που εκτιμούν και αγαπούν, ν’ απολαμβάνουν στενές οικογενειακές, ερωτικές και φιλικές σχέσεις, να αποφεύγουν τον αποκλεισμό και την γκετοποίηση.

Η διαδικασία του coming out, παρ’ όλες τις δυσκολίες που μπορεί να ενέχει, διασφαλίζει στους ομοφυλόφιλους άντρες και γυναίκες ψυχική υγεία, αυθεντικότερες σχέσεις, αξιοπρέπεια και σεβασμό. Βέβαια, πρέπει να γίνεται μελετημένα, λαμβάνοντας υπόψη την κοινωνική πραγματικότητα και την προσωπική ζωή του καθενός. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το coming out μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που ελπίζουμε να λύσει.
Είναι πάντα τόσο δύσκολο;

Η πλειοψηφία των ανθρώπων που κάνουν coming out το βλέπουν ως μια επίπονη και αγχωτική διαδικασία από την οποία οφείλουν να περάσουν ώστε να πάψουν να υπόκεινται σε ένα πλήθος κοινωνικές, ψυχολογικές ή συναισθηματικές πιέσεις. Δυστυχώς, τίποτα στη ζωή δεν χαρίζεται εύκολα – ακόμα και κάποια από τα βασικά δικαιώματά μας. Ωστόσο, το coming out δεν είναι πάντα επώδυνο, σαν μια εξαγωγή δοντιού! Έχω δει περιπτώσεις όπου η γνωστοποίηση της σεξουαλικής ταυτότητας στον κοινωνικό περίγυρο λειτούργησε ανώδυνα – σχεδόν ευχάριστα.

Η διαδικασία της γνωστοποίησης έχει πολλά στάδια και σταθμούς. Ο ομοφυλόφιλος άντρας ή η ομοφυλόφιλη γυναίκα θα βρεθούν συχνά αντιμέτωποι με συναισθηματικά-ηθικά διλήμματα αλλά και διλήμματα τακτικής που μπορεί να διαμορφώσουν ή να καθορίσουν τη σχέση τους με το κοινωνικό και επαγγελματικό τους περιβάλλον. Η ψυχοθεραπεία δεν είναι πανάκεια. Μπορεί ωστόσο να λειτουργήσει υποστηρικτικά ως προς τη διαδικασία της γνωστοποίησης με τρόπο που να αποφευχθεί ή να ελαχιστοποιηθούν για τον θεραπευόμενο και τους οικείους του οι δυσκολίες που αυτή μπορεί να ενέχει.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρούμε ότι ο αναζητών υποστήριξη είναι άτομο με συγκεκριμένα «προβληματικά» χαρακτηριστικά, π.χ. έλλειψη αυτοπεποίθησης, σύγχυση σε σχέση με τη σεξουαλική του ταυτότητα ή υπερευαισθησία, που τον οδηγούν στην καρέκλα του θεραπευτή. Αντίθετα, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ενδεικτικό ωριμότητας ενός ατόμου η επιθυμία να έχει έναν έμπειρο, έμπιστο και αμερόληπτο συνομιλητή σε μια τόσο καθοριστική φάση της ζωής του. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να θεωρούμε πως οι ομοφυλόφιλοι άντρες και γυναίκες έχουν υποχρέωση να υποβάλλονται σε θεραπεία ή ότι οι ψυχολόγοι πρέπει να θεωρούν τον συγκεκριμένο σεξουαλικό προσανατολισμό κάτι το οποίο χρήζει θεραπείας!
Επιλέγοντας θεραπευτή

Γι’ αυτό κάτι που έχει μεγάλη σημασία είναι η προσεχτική επιλογή του θεραπευτή. Σε μια κλειστή κοινωνία με συντηρητικές δομές όπως η ελληνική, δεν είναι σπάνιο, δυστυχώς, να εφαρμόζονται ακόμα και σήμερα ξεπερασμένες μέθοδοι που έχουν στόχο τον σεξουαλικό επαναπροσανατολισμό του ομοφυλόφιλου θεραπευόμενου. Αυτός ο λανθασμένος τρόπος προσέγγισης είναι καταδικασμένος σε αποτυχία και μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την ψυχική υγεία, την συναισθηματική ισορροπία και τις προσωπικές σχέσεις του ομοφυλόφιλου άντρα ή γυναίκας. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, ο κάθε ενδιαφερόμενος να σιγουρεύεται ότι ο θεραπευτής βλέπει θετικά τον σεξουαλικό του προσανατολισμό κι ότι είναι γνώστης του τρόπου ζωής, της κουλτούρας και της κοινωνικής θέσης των ομοφυλόφιλων γυναικών και αντρών στη χώρα μας καθώς και των προκαταλήψεων και στερεοτύπων που τους αφορούν και επικρατούν στην ελληνική κοινωνία. Όσοι θεραπευτές δεν γνωρίζουν όλα αυτά δυσκολεύονται να εκτιμήσουν σωστά τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας ομοφυλόφιλος άνδρας ή γυναίκα.
Ατομική ή ομαδική;

Στην ατομική ψυχοθεραπεία ο θεραπευτής προσφέρει στον θεραπευόμενο υποστήριξη χωρίς όρους και μπορεί να αποτελέσει θετικό μοντέλο συμπεριφοράς. Στην ομαδική προσέγγιση, η διοργάνωση θεραπευτικών ομάδων με βάση τα κοινά χαρακτηριστικά των μελών τους μπορεί επίσης να λειτουργήσει υποστηρικτικά, καθώς η ανταλλαγή εμπειριών βγάζει τους θεραπευόμενους από τα αρνητικά αισθήματα που μπορεί να απορρέουν από την απομόνωση, και την έλλειψη πληροφόρησης για το πώς άλλα άτομα αντιμετωπίζουν παρόμοια ζητήματα.




*Η Εύα Στάμου είναι Συμβουλευτική Ψυχολόγος και ζει στην Αθήνα. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Manchester στον τομέα της Ψυχιατρικής Ηθικής, κι έχει εργαστεί στην Πρότυπη Ψυχιατρική κλινική του York και σε Κέντρα Συμβουλευτικής στο Manchester. Τα μυθιστορήματά της Ελιγμοί και Ντεκαφεϊνέ κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Οδός Πανός.


πηγή

http://www.10percent.gr/old/issues/200710/09.html

---

Μοιραστείτε