Ο θυµός αποτελεί ένα φυσιολογικό, και συνήθως υγιές, συναίσθηµα. Όταν όµως «ξεφεύγει», µπορεί να γίνει καταστροφικός για εµάς και τους γύρω µας. Γι’ αυτό είναι σηµαντικό να τον ελέγχουµε χωρίς να τον καταπιέζουµε. Είναι εύκολο όµως;Ο θυµός είναι παντού γύρω µας και πιθανόν τον τελευταίο καιρό πιο έντονος από ποτέ. Βγαίνει κάθε φορά που βροντάµε πίσω µας την πόρτα, χτυπάµε το χέρι στο τραπέζι, κλείνουµε µε δύναµη το...
συρτάρι ή αγριοκοιτάζουµε κάποιον. Κι όλα αυτά τα κάνουµε ξέροντας κατά βάθος ότι δεν δίνουν καµιά λύση σε προβλήµατα ή αδιέξοδα, αντίθετα πιθανότατα έτσι να καταστρέφουµε την καλή µας εικόνα στο γραφείο, να δηλητηριάζουµε τις σχέσεις µε τα αγαπηµένα µας πρόσωπα και να υπονοµεύουµε την ψυχική µας ηρεµία. ∆εν αρκεί όµως να αναπτύξουµε στρατηγικές που θα µας βοηθήσουν να κρατάµε το θυµό µας εντός ορίων. Πολλές φορές χρειάζεται να ρίξουµε µια µατιά σε βάθος για να ανακαλύψουµε τι είναι αυτό που πραγµατικά µας κάνει να νιώθουµε έτσι και να αναλύσουµε το θυµό µας.
Τελικά τι µας θυµώνει;
Ο θυµός µπορεί να οφείλεται τόσο σε εσωτερικά όσο και σε εξωτερικά ερεθίσµατα. Έτσι µπορεί να οφείλεται σε καθηµερινά προβλήµατα και εµπόδια και φυσικά σε µεγαλύτερα προβλήµατα που (έστω και φαινοµενικά) δεν έχουν λύση, σε ένα πιεστικό deadline ή στην αίσθηση ότι δεν έχουµε γενικά χρόνο να κάνουµε όσα θέλουµε, στη µη ικανοποίηση των επιθυµιών και των αναγκών µας, στην αίσθηση ότι µας αδικούν ή ότι δεν µας καταλαβαίνουν κ.λπ. Εποµένως το αίσθηµα του θυµού µπορεί να έχει πολλές αιτίες που θα πρέπει να διερευνηθούν προκειµένου να καταφέρουµε να τον τιθασέψουµε.
Τι συµβαίνει στο σώµα µας όταν θυµώνουµε;
Ολόκληρος ο οργανισµός πιέζεται για να αντιµετωπίσει µια κατάσταση την οποία ο εγκέφαλός µας εκλαµβάνει ως απειλή. Έτσι κάθε φορά που θυµώνουµε αυξάνεται η πίεση του αίµατος και η καρδιά µας χτυπά πιο δυνατά. Επίσης αυξάνονται τα επίπεδα της αδρεναλίνης και της νοραδρεναλίνης. Έτσι θυµώνοντας µπορεί να µας πιάσει πονοκέφαλος, πόνος στο στοµάχι, εφίδρωση και τρέµουλο.
Eπισκεφτείτε τον ειδικό όταν ο θυµός σάς οδηγεί σε συχνά και έντονα ξεσπάσµατα και επιδρά αρνητικά στις καθημερινές σας σχέσεις.
Test
Αναγνωρίστε το θυµό σας
Σε καθεµία από τις παρακάτω λίστες σηµειώστε όποια επιλογή (µία ή περισσότερες) πιστεύετε ότι ισχύει στην περίπτωσή σας.
Α• Είστε φοβερά ευσυγκίνητη και ξεσπάτε σε δάκρυα µε το παραµικρό.
• Συχνά νιώθετε θύµα και ότι οι άλλοι σας εκµεταλλεύονται.
• Σας είναι δύσκολο να αρνηθείτε ή να πείτε «όχι».
• Συχνά δυσκολεύεστε να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας.
• Σπάνια νιώθετε χαρούµενη, καθώς σας χαρακτηρίζει περισσότερο η µελαγχολική διάθεση.
• Πιστεύετε ότι είστε υπερευαίσθητη και γενικά πληγώνεστε εύκολα.
• Αποδοκιµάζετε διαρκώς τον εαυτό σας και είστε ο πιο σκληρός κριτής του.
Β• Κάποιες φορές δραµατοποιείτε σε υπερβολικό βαθµό τις καταστάσεις.
• Συνήθως εκνευρίζεστε όταν δεν γίνεται το δικό σας.
• Πιστεύετε ότι σπάνια έχετε άδικο.
• Εκνευρίζεστε όταν οι άλλοι δεν συµφωνούν µε την άποψή σας.
• Συνήθως εκνευρίζεστε όταν έχει κίνηση ή χρειάζεται να περιµένετε πολλή ώρα στην ουρά.
• Αν κάποιος πάρει τη σειρά σας, θα βάλετε σίγουρα τις φωνές.
• Όταν εκνευρίζεστε, είναι πολύ πιθανό να φωνάξετε, να χτυπήσετε το χέρι σας στο τραπέζι ή δυνατά την πόρτα.
Γ• Είστε συνήθως κρυµµένη πίσω από µια µάσκα, γεγονός που δυσκολεύει τους άλλους να διακρίνουν τα συναισθήµατά σας.
• Είναι πολύ πιθανό όταν θυµώνετε να κρύψετε το θυµό σας και κανείς να µην καταλάβει ότι έχετε θυµώσει.
• Συχνά εκδικείστε για πράγµατα που σας έχουν θυµώσει παλιότερα.
• Έχετε την τάση να ειρωνεύεστε τους άλλους ή να τους κρίνετε πολύ αυστηρά.
• Συχνά υιοθετείτε αµυντική στάση γιατί πιστεύετε ότι, αν δεν το κάνετε, οι άλλοι θα σας εκµεταλλευτούν.
Περισσότερα Α: Ο θυµός που καταπιέζεται.
Περισσότερα Β: Ο θυµός που ξεσπάει.
Περισσότερα Γ: Ο θυµός που δεν εκφράζεται.
Τα είδη του θυµού
1Θυµός που καταπιέζεται ή απωθείται
Στην περίπτωση αυτή το άτοµο έχει την τάση να µην εκφράζει το θυµό του την ώρα που τον νιώθει. Αντίθετα, τον απωθεί και τον εσωτερικεύει συστηµατικά. Έτσι όµως στρέφει το θυµό του προς τον εαυτό του, γεγονός που µπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση και γαστρεντερικά προβλήµατα, όπως δυσπεψία ή κολίτιδα, καθώς και σε κατάθλιψη.
Τι µπορεί να βοηθήσει
• ∆εχτείτε ότι οι απογοητεύσεις είναι µέσα στο πρόγραµµα. Αν παραµένετε ψύχραιµη κάθε φορά που απογοητεύεστε, είναι πιθανό να θυµώνετε λιγότερο.
• Αναγνωρίστε πως και οι άλλοι έχουν δικαίωµα στα λάθη. Αν κάποιος κάνει κάτι που δεν σας αρέσει ή σας δυσαρεστεί, δεν σηµαίνει ότι το κάνει επειδή δεν σας σέβεται ή προσπαθεί να σας πληγώσει. Πείτε τι σας ενοχλεί χωρίς να ρίχνετε ευθύνες.
• Βρείτε τι κρύβεται πίσω από το θυµό σας. Το αυξηµένο στρες, η αίσθηση αδικίας, η έλλειψη επικοινωνίας µε τα αγαπηµένα σας πρόσωπα, η κακή σχέση µε τον εαυτό σας; ∆ουλέψτε προς αυτή την κατεύθυνση.
• Προσπαθήστε να εκτονώσετε την ένταση που νιώθετε µε άλλους τρόπους πιο δηµιουργικούς και χαλαρωτικούς, όπως η τέχνη ή η άσκηση.
2 Θυµός που εκδηλώνεται µε ξέσπασµα
Σε αυτό τον τύπο θυµού, ανεξάρτητα από το αν είναι ή όχι δικαιολογηµένη η αιτία που τον προκαλεί, το άτοµο αντιδρά έντονα και συνήθως νιώθει ότι χάνει τον έλεγχο. Το ξέσπασµα µπορεί να περιλαµβάνει έντονες φωνές, χειρονοµίες και λεκτική ή φυσική βία. Αυτό που πρέπει να θυµάστε είναι ότι αυτή η έντονη εκδήλωση συνήθως προκαλεί κλιµακωτή αύξηση του θυµού και της επιθετικότητας. Συχνά µάλιστα τα άτοµα που θυµώνουν εύκολα και έχουν ξεσπάσµατα αναπτύσσουν καρδιαγγειακά προβλήµατα και είναι πιο επιρρεπή σε εµφράγµατα.
Τι µπορεί να βοηθήσει
• Μην µεγαλοποιείτε τις καταστάσεις. Μάθετε να διαχωρίζετε τις απλές ενοχλήσεις από τις καταστροφές.
• Μην βιάζεστε να αντιδράσετε. Μην λέτε το πρώτο πράγµα που σας έρχεται στο µυαλό και δώστε στον εαυτό σας χρόνο να σκεφτεί πριν µιλήσετε.
• Αποσπάστε την προσοχή σας. Αντί να αφεθείτε σε ένα ξέσπασµα θυµού αλλάξτε κατεύθυνση. Για να το πετύχετε πρέπει να σταµατήσετε να σκέφτεστε αυτό που σας θυµώνει και να σκεφτείτε ή, ακόµα καλύτερα, να ασχοληθείτε µε κάτι άλλο. Έτσι θα έχετε την ευκαιρία να αποβάλετε την ένταση, ενώ είναι πιο πιθανό αργότερα να δείτε και να αξιολογήσετε το πρόβληµα στην πραγµατική του διάσταση.
• Μειώστε το στρες. Όσο πιο αγχωµένοι είστε είναι πιθανό να θυµώνετε πιο εύκολα. Για τη διαχείριση του στρες πολλές φορές χρειάζεται να κάνετε αλλαγές, όπως να ελαφρύνετε το πρόγραµµά σας ή ακόµα και να επισκεφτείτε έναν ψυχολόγο.
Η ευερεθιστότητα ή οξυθυµία, δηλαδή η πολύ εύκολη εκδήλωση θυµού µε συχνά ασήµαντες αιτίες, αποτελεί δείκτη αυξηµένου στρες και συχνά διαταραγµένης ψυχικής υγείας.
3Ο θυµός που δεν εκφράζεται άµεσως
Συµβαίνει όταν το άτοµο αποφεύγει την πρόσωπο µε πρόσωπο αντιµετώπιση κάθε φορά που θυµώνει. Αντίθετα προτιµά την έµµεση επίθεση σε πρόσωπα χωρίς αυτά να υποψιάζονται το λόγο. Τα άτοµα που εκφράζουν το θυµό τους µε αυτό τον τρόπο µπορεί να είναι κυνικά και επικριτικά. Έχουν δηλαδή την τάση να γενικεύουν, να κριτικάρουν και να υποτιµούν τους άλλους. Η στάση αυτή συνήθως είναι και η αιτία που αντιµετωπίζουν πολλές δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Τι µπορεί να βοηθήσει
• Μην µένετε παθητικοί. Μην περιµένετε από τους άλλους να αλλάξουν για πράγµατα που σας κάνουν να θυµώνετε. Αλλάξτε εσείς πρώτη συνήθειες.
• Πείτε τι σας ενοχλεί την ώρα που σας ενοχλεί. Αν δυσκολεύεστε να το κάνετε, ξεκινήσετε από τα λιγότερο σηµαντικά και σιγά-σιγά θα φτάσετε και στα πιο σηµαντικά. Όταν είστε πολύ θυµωµένη µε κάποιον, δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να ηρεµήσει και στη συνέχεια µιλήστε του γι’ αυτό που σας πείραξε.
• Συγκρατηθείτε. Σκεφτείτε πως αν αρχίσετε την επίθεση το πιθανότερο είναι να πάρουν και οι άλλοι επιθετική στάση µε αποτέλεσµα να χάσετε το δίκιο σας και να µην ακούσετε τη δική του άποψη. Έτσι είναι πιο πιθανό να χαθεί η επικοινωνία και να αυξηθεί ο θυµός.
• ∆είτε το θετικά. Το χιούµορ είναι ένας τρόπος για να εκφράσετε τα πιο ήπια πράγµατα που σας ενοχλούν. Αρκεί να µην το χρησιµοποιείτε µε σκοπό να πληγώσετε τους άλλους. Επίσης είναι σηµαντικό να αντισταθείτε στην τάση σας να επικρίνετε. Αντί γι’ αυτό δοκιµάστε να δείτε τη θετική πλευρά των άλλων ή ακόµα και να µπείτε στη θέση τους.
Θυµωµένοι άνθρωποι
Πώς να τους αντιµετωπίσετε;
• Βάλτε όρια
Μην δεχτείτε να κάνετε διάλογο αν το άτοµο που είναι απέναντί σας δεν ηρεµήσει.
• Ζητήστε αναβολή
Έστω και µερικά λεπτά µπορεί να αποφορτίσουν την κατάσταση, ιδιαίτερα αν βλέπετε ότι ο άλλος έχει χάσει την ψυχραιµία του.
• Μην πολεµάτε τη φωτιά µε φωτιά
Αποφύγετε να αντιµετωπίσετε την επίθεση και τις φωνές µε τον ίδιο τρόπο. Προσπαθήστε να δείξετε ψυχραιµία και καλή διάθεση.
• Αναλύστε την κατάσταση
Ακούστε προσεκτικά και επαναλάβετε τι ακριβώς έχει θυµώσει το άτοµο απέναντί σας. Αν η κατηγορία εις βάρος σας ισχύει, παραδεχτείτε το σφάλµα σας. Αν πάλι δεν ισχύει, εξηγήστε τα επιχειρήµατά σας µε ήρεµο τρόπο, δώστε το δικαίωµα στον άλλον να έχει την άποψή του κι αφήστε το ζήτηµα να τελειώσει εκεί.
• ∆ιαπραγµατευτείτε
Βρείτε λύσεις ή ζητήστε από το άτοµο που έχει θυµώσει να προτείνει εκείνο λύσεις που όµως να έχουν λογικές συνέπειες. ∆ώστε του χρόνο να σκεφτεί ήρεµα πριν καταλήξει οπουδήποτε.
Τα πέντε πλην του θυµού
1. Εντείνει την απογοήτευση.
2. ∆εν δίνει λύση στα προβλήµατα.
3. Μπορεί να προκαλέσει παθολογικά συµπτώµατα.
4. Αποτελεί την κυριότερη αιτία φθοράς των σχέσεων (φιλικών και ερωτικών), καθώς και βασικό λόγο διαζυγίων.
5. Αποτελεί δείγµα διαταραγµένης ψυχικής υγείας.
Της Φλώρας Κασσαβέτη
Με τη συνεργασία της Κατερίνας Καραγιάννη, Ψυχολόγου, M.Sc., Health Psychology, συνεργάτιδας του Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου
Μοιραστείτε
0 σχόλια
Δημοσίευση σχολίου